Barbara Nawratowicz: gwiazda Piwnicy pod Baranami
Początki kariery i Piwnica pod Baranami
Barbara Nawratowicz, artystka o niezwykłym talencie, na zawsze zapisała się w historii polskiej kultury jako jedna z pierwszych i najjaśniejszych gwiazd legendarnej Piwnicy pod Baranami. Już w 1956 roku, jako młoda studentka, współtworzyła ten wyjątkowy kabaret literacki, który szybko stał się fenomenem artystycznym Krakowa, a potem całej Polski. Jej obecność na scenie Piwnicy, gdzie występowała do 1965 roku, wniosła unikalną energię i charyzmę. Nawratowicz była nie tylko utalentowaną aktorką, ale także współautorką tekstów, współtworzącym artystyczny ferment tego miejsca. W swojej późniejszej twórczości, jak w książce „Kabaret „Piwnica pod Baranami”. Fenomen w kulturze PRL” wydanej w 2012 roku, sama analizowała i opisywała to niezwykłe zjawisko, podkreślając jego rolę w życiu kulturalnym PRL-u. Jej wczesne lata artystyczne to czas intensywnej pracy twórczej i budowania scenicznego wizerunku, który na stałe wpisał się w pamięć publiczności.
Represje Służby Bezpieczeństwa PRL
Droga artystyczna Barbary Nawratowicz nie była wolna od trudności. Już jako studentka, zaangażowana w działalność antystalinowską, doświadczyła represji ze strony aparatu bezpieczeństwa PRL-u. Urząd Bezpieczeństwa Publicznego (UB) doprowadził do jej aresztowania i brutalnego pobicia, co stanowiło traumatyczne przeżycie i znacząco wpłynęło na jej późniejsze losy. Te wydarzenia były częścią szerszej inwigilacji i represjonowania osób niepokornych wobec władzy ludowej. Pomimo tych krzywd, Barbara Nawratowicz nigdy nie została złamana. Co więcej, przez lata musiała zmagać się z krzywdzącymi oskarżeniami o współpracę z bezpieką, jednak Instytut Pamięci Narodowej ostatecznie uznał ją za osobę pokrzywdzoną, co potwierdziło jej niezłomną postawę w obliczu nacisków.
Działalność radiowa i emigracja
Radio Wolna Europa: głos na emigracji
Po opuszczeniu Polski w 1965 roku, Barbara Nawratowicz odnalazła nowe pole dla swojej działalności artystycznej i dziennikarskiej. Przez blisko trzydzieści lat, aż do 1994 roku, była związana z Rozgłośnią Polską Radia Wolna Europa. To właśnie tam rozwinęła swój talent dziennikarski, tworząc różnorodne audycje i pełniąc funkcję korespondentki. Jej głos niósł się przez eter, docierając do milionów Polaków na całym świecie, stając się ważnym źródłem informacji i komentarza w czasach PRL-u. Prowadziła popularne programy, takie jak „Una” w Programie III Polskiego Radia, a w Radiu Wolna Europa były to między innymi „Panorama Dnia” i „Rendez-vous o 6:10”. Jej praca w tej instytucji była wyrazem wolności słowa i niezależności, za które w młodości zapłaciła wysoką cenę. Wykonywała również role w spektaklach radiowych dla Teatru Wyobraźni Radia Wolna Europa, pokazując wszechstronność swojego talentu.
Życie w Danii i Australii
Decyzja o emigracji w 1965 roku skierowała Barbarę Nawratowicz do Danii, gdzie rozpoczęła nowy etap swojego życia. Początkowo, jak wiele osób na obczyźnie, musiała zmierzyć się z trudnościami, pracując w fabryce i jako sprzątaczka. Jednak jej determinacja i pasja do dziennikarstwa pozwoliły jej na kontynuowanie pracy dla Radia Wolna Europa, gdzie redagowała teksty, mimo codziennych wyzwań. W 1987 roku los zaprowadził ją do Australii, gdzie kontynuowała swoją działalność jako korespondentka Radia Wolna Europa, rozszerzając swoje horyzonty i zdobywając nowe doświadczenia. Te lata na emigracji, choć pełne wyrzeczeń, pozwoliły jej na zachowanie niezależności i dalszy rozwój kariery.
Życie prywatne i związki
Barbara Nawratowicz i Wiesław Dymny
Życie prywatne Barbary Nawratowicz było równie barwne i burzliwe, jak jej kariera artystyczna. Szczególnie intensywny i emocjonalnie nacechowany był jej związek z Wiesławem Dymnym, wybitnym polskim artystą, scenarzystą i poetą. Sama Nawratowicz opisywała tę relację jako „gwałtowną i nieco toksyczną”, co sugeruje ogromne emocje, ale także trudności, jakie towarzyszyły tej miłości. Ich wspólne życie było naznaczone artystycznym zapałem, ale także problemami, które często towarzyszą silnym osobowościom. Związek ten, choć zakończony, pozostawił trwały ślad w jej biografii i stanowił ważny rozdział w jej życiu. Była ona również pierwszą miłością męża Anny Dymnej, co dodaje smaczku tej historii.
Drugie małżeństwo: David Stuart
Po burzliwym okresie w życiu, Barbara Nawratowicz odnalazła spokój i stabilizację w drugim małżeństwie. Jej mężem został David Stuart, postać o arystokratycznych korzeniach, potomek szkockiej rodziny królewskiej. To małżeństwo, zawarte w późniejszym okresie jej życia, stanowiło dla niej oparcie i pozwoliło na spokojniejsze przeżywanie codzienności. Związek ten symbolizuje kolejny etap w jej życiu, gdzie obok artystycznej ekspresji, pojawiło się miejsce na prywatne szczęście i stabilizację, nawet jeśli odbywało się to z dala od ojczyzny.
Ostatnie lata i śmierć
Eutanazja i pochówek
Barbara Nawratowicz zmarła 10 maja 2024 roku w Szwajcarii, w wieku 91 lat. Jej odejście było świadomym wyborem, odzwierciedlającym jej niezależność i pragnienie kontroli nad własnym życiem. Aktorka zdecydowała się na eutanazję, organizując i opłacając własną kremację i zabieg. Decyzja ta była wyrazem jej filozofii życiowej, która podkreślała prawo do decydowania o sobie do samego końca. Jej prochy zostały następnie sprowadzone do Polski i złożone na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie, w miejscu, które było jej artystycznym domem i skąd czerpała inspirację. Śmierć na własnych warunkach jest ostatnim, ale jakże ważnym aktem jej niezłomności i dążenia do wolności.
Dziedzictwo i upamiętnienie
Dziedzictwo Barbary Nawratowicz jest wielowymiarowe i obejmuje jej wkład w polską kulturę, dziennikarstwo i działalność społeczną. Jako jedna z pierwszych gwiazd Piwnicy pod Baranami, stworzyła niezapomniane kreacje sceniczne i przyczyniła się do budowania legendy tego kabaretu. Jej praca w Radiu Wolna Europa przez ponad trzy dekady sprawiła, że stała się ważnym głosem wolności dla wielu pokoleń Polaków.
Jej zasługi dla Krakowa zostały docenione poprzez nadanie jej odznaki „Honoris Gratia”. Została również odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej, co podkreśla jej znaczenie dla kraju. Ogromny gest dobroci stanowiło przekazanie przez nią ponad 2 milionów złotych oraz wyposażenia na rzecz Centrum dla Niewidomych i Słabowidzących w Krakowie, co świadczy o jej wielkim sercu i zaangażowaniu społecznym. Współpracowała także z krakowskimi teatrami, takimi jak Teatr Lalki i Aktora „Groteska” oraz Teatrem im. Stefana Żeromskiego, a także wystąpiła w etiudzie filmowej „Febliki Tatiany”. Jej pamięć żyje nie tylko dzięki wspomnieniom i nagrodom, ale także przez jej twórczość, która nadal inspiruje i przypomina o niezwykłej kobiecie, która odcisnęła trwały ślad w historii Polski.
Dodaj komentarz